موزه فرش استانبول

موزه فرش استانبول

موزه فرش استانبول  (Halı Müzesi)  واقع دربخش هونکار (Hünkar) -کاخ کوچکی که در ارتباط با مسجد سلطان احمد استانبول ساخته شده است- به عنوان تنها موزه فرش ترکیه، یکی از معروف ترین جاذبه های فرهنگی و تاریخی این کشور و از بهترین موزه های استانبول است. موزه فرش استانبول از مهم‌ترین موزه‌های فرش در جهان است که به عنوان تنها ، در نزدیکی دیدنی‌های مهم استانبول مانند: موزه باستان شناسی استانبول، مسجد ایاصوفیه استانبول، کاخ توپکاپی، آب انبار باسیلیکا و بازار بزرگ استانبول یا همان کاپالی چارشی؛  قرار دارد و برخی از مهمترین شاهکارهای نساجی  دوره های مختلف تاریخ (قرن ۱۴ تا ۹ ) را نمایش می‌دهد.

تاریخچه موزه فرش استانبول

موزه فرش استانبول که موزه فرش سلطان احمد نیز شناخته می شود، وابسته به اداره کل اوقاف است و در قصر هونکار (Hünkar) مسجد سلطان احمد استانبول قرار دارد. بسیاری از جزئیات اصلی این قصر در اثر تعمیراتی که به منظور بقای آن صورت گرفته اند، از دست رفته است.  آخرین تعمیرات عظیم قصر پس از آتش سوزی در سال ۱۹۴۹ انجام شده است. اوایل دهه ۱۶۰۰ (۱۶۰۹ –۱۶۱۷) قصر هونکار، همراه مسجد سلطان احمد برای گفتگو با سلطان، قبل و بعد از نماز در مسجد، به دستور سلطان احمد اول و توسط مهمت آقا صدفکار (از شاگردان معمار سینان - معروف ترین معمار دوره عثمانی) ساخته شده است.  موزه  فرش  اولین بار در ۲۹ آوریل ۱۹۷۹ در  هونکار کسری  مسجد سلطان احمد افتتاح شد، به سرعت برای نمایش مجموعه فرش نامناسب تشخیص داده شد و در آشپزخونه عمومی ایاصوفیه  که بین سال های ۱۷۴۲ تا ۱۷۴۳ در قسمت شمالی ایاصوفیه ساخته شده بود، بازگشایی شد. به این ترتیب موزه در «ایاصوفیه» و نهایتا به مکان فعلی خود که «سلطان سلیمان عثمانی» آن را به «ابراهیم پاشا» وزیراعظم خود هدیه داده بود، قرار گرفت.

 در گالری‌های موزه فرش استانبول

موزه فرش استانبول یا قصر هونکار سلطان احمد شامل دو طبقه است. فرش های سایز بزرگ در سالن ورودی طبقه پایین موزه و فرش‌های کوچک در سه اتاقی که در طبقه بالا قرار دارند، نمایش داده می شوند. بازدیدکنندگان موزه قبل از ورود به خود موزه ابتدا با یک حیاط روباز زیبا روبرو می شوند. اولین گالری در اصل اتاق ناهار خوری نوانخانه سلطان بوده و اینک شامل قالی‌هایی از قرن ۱۴ و ۱۵-عصر ملوک الطوایفی در آناتولی (دوره اول عثمانی) است. این فرش‌های زیبا، علیرغم آسیب‌دیده بودن، همچنان تأثیرگذار هستند. گالری دوم زمانی آشپزخانه بود و شامل آثار دوره ی عثمانی در آناتولی مرکزی و شرقی از قرن ۱۵ تا ۲۰ است. بسیاری ازاین فرش‌ها زمانی در مساجد دوران عثمانی به نمایش گذاشته می‌شدند. گالری سوم نانوایی اصلی نوانخانه بوده است و در حال حاضر بزرگ‌ترین فرش‌های دوره ی عثمانی موزه را در خود جای داده است. برخی از قطعات حتی از کف تا سقف جایی که آویزان شده اند کشیده می شوند. گالری سوم با یک فرش بزرگ قرن  هفدهم اوشاک از  مسجد سلیمانیه و یک  فرش قرن ۱۹ دیگر از  مسجد آبی، چشمگیرترین مجموعه  را دارد.

متصل به موزه، اتاق کوچک دیگری نیز وجود دارد که شامل مجموعه‌ای از چند فرش کوچکتر از آناتولی است.

کیفیت و نحوه نمایش فرش‌ها در موزه استانبول

تابلوی بازار فرش اثر ژان لئون جروم 

موزه فرش استانبول برای حفظ آثار هنری و تاریخی گنجینه‌اش، به خوبی تجهیز شده است. خود ساختمان بارها بازسازی شده است تا مدرن و کاربردی بماند. برای رفتن از یک سالن به سالن دیگر، بازدیدکنندگان از درهای دوتایی کنترل شده الکترونیکی عبور می کنند که آب و هوا و محیط مناسب را برای حفظ فرش های چند صد ساله داخل آن حفظ می کند.

این موزه دارای فناوری پیشرفته و مجموعه ای از ۸۰۶  قطعه فرش عتیقه است که همراه آثارتکمیلی جالبی در کنار فرش‌ها به نمایش درآمده‌اند و تجربه جالبی برای همه بازدیدگان ایجاد می‌کند. تابلوی بزرگی وجود دارد که نقش‌های رایج در قالی‌ها را نشان می‌دهد و معنای هر کدام را توضیح می‌دهد. همچنین تصاویری از نقاشی‌های معروف غربی وجود دارد که فرش‌های شرقی را در بسیاری از دوره‌ها نشان می‌دهند.

نقاشی ژان لئون ژروم در سال ۱۸۸۷ در بازار فرش خاورشناس ، بازار فرش، در اندازه واقعی و متحرک نمایش داده می شود تا واقعی باشد. کف گالری سوم موزه شامل تابلویی است که با عبور از آن، به تدریج تصویر یک فرش را به صورت الکترونیکی تولید می کند.

مروری بر فرش‌های موجود در موزه فرش استانبول

 قدیمی ترین فرش موزه مربوط به قرن چهاردهم است. همچنین با ارزش‌ترین نمونه سجاده‌های نماز متعلق به کولا، قیوردس، قونیه، لادیک و میلاس، در آن به نمایش گذاشته شده است. دیگر فرش های به نمایش گذاشته شده در موزه  شامل:  قالی های عثمانی قرن پانزدهم؛ فرش های دوره کلاسیک که از قرن ۱۶ و ۱۷ باقی مانده اند (فرش های اوشاک، فرشهای برگاما، قونیه و کولا)؛ فرش ها و قالی های باقی مانده ایرانی از قرن ۱۶؛ قالی های قزاق باقی مانده از قرن ۱۸؛ قالی های ترکمن و قفقازی؛ قالی های سجاده ای مربوط به قرن ۱۹